|
|
значение
|
Old tyrk
|
Tyrk
|
Azerbajan
|
Turkmen
|
Tatar
|
Kazakh
|
Kirgiz
|
Uzbek
|
Uyghur
|
Jakut
|
Chuvash
|
| '
|
рот
|
avaz
|
avaz
|
avaz
|
avaz
|
awaz
|
avaz
|
avaz
|
avaz
|
avaz
|
avaz
|
avaz
|
| мать
|
ana
|
anne/ana
|
ana
|
ene
|
ana
|
ana
|
ene
|
ona
|
ana
|
|
anne
|
| сын
|
o'gul
|
oğul
|
oğul
|
oğul
|
ul, uğıl
|
ul
|
uul
|
o'gil
|
oghul
|
uol
|
yvăl, ul
|
| мужчина
|
er(kek)
|
er(kek)
|
er/kişi
|
erkek
|
i̇r
|
er(kek)
|
erkek
|
erkak
|
er
|
er
|
ar/arşçin
|
| девочка
|
kyz
|
kız
|
qız
|
gyz
|
qız
|
qız
|
kız
|
qiz
|
qiz
|
ky:s
|
hĕr
|
| человек
|
kişi
|
kişi
|
şəxs
|
kişi
|
keşe
|
kisi
|
kishi
|
kishi
|
kishi
|
kihi
|
şçin
|
| невестка
|
kelin
|
gelin
|
gəlin
|
gelin
|
kilen
|
kelin
|
kelin
|
kelin
|
kelin
|
kylyn
|
kin
|
| свекровь
|
|
kaynana
|
qaynana
|
gayın ene
|
qayın ana
|
qayın ene
|
kaynene
|
qayın ona
|
qeyinana
|
|
hun'ama
|
| kroppsdelar
|
сердце
|
yürek
|
yürek
|
ürək
|
ýürek
|
yöräk
|
jürek
|
jürök
|
yurak
|
yürek
|
süreq
|
čĕre
|
| кровь
|
qan
|
kan
|
qan
|
ga:n
|
qan
|
qan
|
kan
|
qon
|
qan
|
qa:n
|
jun
|
| голова
|
baš
|
baş
|
baş
|
baş
|
baş
|
bas
|
bash
|
bosh
|
baş
|
bas
|
puś
|
| волос
|
qıl
|
kıl
|
qıl
|
qyl
|
qıl
|
qıl
|
kıl
|
qil
|
qil
|
kıl
|
|
| глаз
|
köz
|
göz
|
göz
|
göz
|
küz
|
köz
|
köz
|
ko'z
|
köz
|
kos
|
kuś
|
| ресница
|
kirpik
|
kirpik
|
kiprik
|
kirpik
|
kerfek
|
kirpik
|
kirpik
|
kiprik
|
kirpik
|
kirbi:
|
hărpăk
|
| ухо
|
qulqaq
|
kulak
|
qulaq
|
gulak
|
qolaq
|
qulaq
|
kulak
|
quloq
|
qulaq
|
gulka:k
|
hălha
|
| нос
|
burun
|
burun
|
burun
|
burun
|
borın
|
murın
|
murun
|
burun
|
burun
|
murun
|
|
| рука
|
qol
|
kol
|
qol
|
gol
|
qul
|
qol
|
kol
|
qo'l
|
|
qol
|
hul/hol
|
| кисть, рука
|
el(ig)
|
el
|
əl
|
el
|
|
alaqan
|
alakan
|
|
|
ili:
|
ală
|
| палец
|
barmak
|
parmak
|
barmaq
|
barmak
|
barmaq
|
barmaq
|
barmak
|
barmoq
|
barmaq
|
|
pürne/porn'a
|
| ноготь
|
tyrnaq
|
tırnak
|
dırnaq
|
dyrnaq
|
tırnaq
|
tırnaq
|
tyrmak
|
tirnoq
|
tirnaq
|
tynyraq
|
čĕrne
|
| колено
|
tiz
|
diz
|
diz
|
dy:z
|
tez
|
tize
|
tize
|
tizza
|
tiz
|
tüsäχ
|
čĕrpuśśi
|
| legg
|
baltyr
|
baldır
|
baldır
|
baldyr
|
baltır
|
baldır
|
baltyr
|
boldyr
|
baldir
|
ballyr
|
pıl
|
| нога
|
adaq
|
ayak
|
ayaq
|
aýak
|
ayaq
|
ayaq
|
ayak
|
oyoq
|
ayaq
|
ataq
|
ura
|
| живот
|
qaryn
|
karın
|
qarın
|
garyn
|
qarın
|
qarın
|
karyn
|
qorin
|
qerin
|
qaryn
|
hyrăm
|
| dyr
|
лошадь
|
at
|
at
|
at
|
at
|
at
|
at
|
at
|
ot
|
at
|
at
|
ut
|
| корова
|
siyir
|
sığır
|
inek
|
sygyr
|
sıyır
|
sïır
|
sıyır
|
sigir
|
siyir
|
|
vıleh
|
| собака
|
yt
|
i̇t/köpek
|
i̇t
|
it
|
et
|
ït
|
it
|
it/ko'ppak/kuchuk
|
it
|
yt
|
jytă
|
| рыба
|
balyq
|
balık
|
balıq
|
balyk
|
balıq
|
balıq
|
balık
|
baliq
|
beliq
|
balyk
|
pulă
|
| вошь
|
bit
|
bit
|
bit
|
bit
|
bet
|
bït
|
bit
|
bit
|
pit
|
byt
|
pyjtă/put'ă
|
| andre substantiv
|
дом
|
uy
|
ev
|
ev
|
öý
|
öy
|
üy
|
üy
|
uy
|
uy
|
|
av*
|
| telt
|
otag
|
otağ/çadır
|
otaq/çadır
|
otag
|
|
otaw
|
boz üy
|
o'toq/chodir
|
otaq
|
otu:
|
|
| дорога
|
yol
|
yol
|
yol
|
yo:l
|
yul
|
jol
|
jol
|
yo'l
|
yol
|
suol
|
śul
|
| мост
|
köprüq
|
köprü
|
körpü
|
köpri
|
küper
|
köpir
|
köpürö
|
ko'prik
|
kövrük
|
kürpe
|
kĕper
|
| лук
|
oq
|
ok
|
ox
|
ok
|
uq
|
oq
|
ok
|
o'q
|
oq
|
oχ
|
uhă
|
| дрова
|
ot
|
od/ateş
|
od/ataş
|
ot
|
ut
|
ot
|
ot
|
o't
|
ot
|
uot
|
vut/vot
|
| oske
|
kül
|
kül
|
kül
|
kül
|
köl
|
kül
|
kül
|
kul
|
kül
|
kül
|
kĕl
|
| vatn
|
suv
|
su
|
su
|
suw
|
su
|
su
|
suu
|
suv
|
su
|
ui
|
šyv/šu
|
| skip, båt
|
kemi
|
gemi
|
gəmi
|
gämi
|
köymä
|
keme
|
keme
|
kema
|
keme
|
|
kimĕ
|
| innsjø
|
köl
|
göl
|
göl
|
köl
|
kül
|
köl
|
köl
|
ko'l
|
köl
|
küöl
|
külĕ
|
| sol/dag
|
küneš
|
gün(eş)
|
gün(əş)
|
gün
|
kön
|
kün
|
kün
|
kun
|
kün
|
kün
|
kun
|
| cloud
|
bulut
|
bulut
|
bulud
|
bulut
|
bolıt
|
bult
|
bulut
|
bulut
|
bulut
|
bylyt
|
pĕlĕt
|
| stjerne
|
yulduz
|
yıldız
|
ulduz
|
ýyldyz
|
yoldız
|
juldız
|
jıldız
|
yulduz
|
yultuz
|
sulus
|
śăltăr
|
| jord
|
topraq
|
toprak
|
torpaq
|
toprak
|
tufraq
|
topıraq
|
topurak
|
tuproq
|
tupraq
|
toburaχ
|
tăpra
|
| åsrygg
|
töpü
|
tepe
|
təpə
|
depe
|
tübä
|
töbe
|
töbö
|
tepa
|
töpe
|
töbö
|
tüpĕ
|
| tre/skog
|
yağac
|
ağaç
|
ağac
|
agaç
|
ağaç
|
ağaş
|
jygach
|
yog'och
|
yahach
|
|
jyvăś
|
| gud (tengri)
|
tengri
|
tanrı
|
tanrı
|
taňry
|
täñre
|
täñiri
|
teñir
|
tangri
|
tengri
|
tanara
|
tură/toră
|
| himmel, blå
|
kök
|
gök
|
göy
|
gök
|
kük
|
kök
|
kök
|
ko'k
|
kök
|
küöq
|
kăvak/koak
|
| adjektiv
|
lang
|
uzun
|
uzun
|
uzun
|
uzyn
|
ozın
|
uzın
|
uzun
|
uzun
|
uzun
|
uhun
|
vărăm
|
| ny
|
yany
|
yeni
|
yeni
|
yany
|
yaña
|
jaña
|
jañı
|
yangi
|
yengi
|
sana
|
śĕnĕ
|
| feit
|
semiz
|
semiz/şişman
|
şişgo
|
semiz
|
simez
|
semiz
|
semiz
|
semiz
|
semiz
|
emis
|
samăr
|
| full
|
tolu
|
dolu
|
dolu
|
do:ly
|
tulı
|
tolı
|
tolo
|
to'la
|
toluq
|
toloru
|
tulli
|
| kvit
|
aq
|
ak
|
ağ
|
ak
|
aq
|
aq
|
ak
|
oq
|
aq
|
|
|
| svart
|
qara
|
kara
|
qara
|
gara
|
qara
|
qara
|
kara
|
qora
|
qara
|
xara
|
hura
|
| raud
|
qyzyl
|
kızıl
|
qızıl
|
gyzyl
|
qızıl
|
qızıl
|
kızıl
|
qizil
|
qizil
|
kyhyl
|
hĕrlĕ
|
| tal
|
1
|
bir
|
bir
|
bir
|
bir
|
ber
|
bir
|
bir
|
bir
|
bir
|
bi:r
|
pĕrre
|
| 2
|
eki
|
i̇ki
|
i̇ki
|
iki
|
i̇ke
|
eki
|
eki
|
ikki
|
ikki
|
ikki
|
ikkĕ
|
| 4
|
tört
|
dört
|
dörd
|
dö:rt
|
dürt
|
tört
|
tört
|
to'rt
|
tört
|
tüört
|
tăvattă
|
| 7
|
yeti
|
yedi
|
yeddi
|
yedi
|
cide
|
jeti
|
jeti
|
yetti
|
yetti
|
sette
|
śiččĕ
|
| 10
|
on
|
on
|
on
|
o:n
|
un
|
on
|
on
|
o'n
|
on
|
uon
|
vunnă/vonnă
|
| 100
|
yüz
|
yüz
|
yüz
|
yüz
|
yöz
|
jüz
|
jüz
|
yuz
|
yüz
|
sü:s
|
śĕr
|
|
|
|
Gammaltyrkisk
|
Tyrkisk
|
Azerbaisjansk
|
Turkmensk
|
Tatarsk
|
Kazakhisk
|
Kirgisisk
|
Uzbekisk
|
Uyghursk
|
Jakutisk
|
Tsjuvasjisk
|
Comparanza ente las llinguas túrquicas máis importantes
| Llionés/Asturianu
|
Turcu
|
Azerí
|
Turcménicu
|
Tártaru
|
Kasacu
|
Kirguisiu
|
Uzbecu
|
Uigur
|
| "¿Cuántas pallabras hai pa los pasos d'un caballu? |
Atın yürüyüşleri için hangi sözler var? |
Atın yerişi üçün hansı sözler var? |
Atın yörişleri barada ne hili sözler bar? |
Atnıng yürişleri turında nindi süzler bar? |
Atıng cürisin sıypattaytın kanday sözder bar? |
Attım cürüşü cönündö kanday atayın terimder bar? |
Atnıng yurişleri üçün kanday sözler bar? |
Atnıng mengiş ve yürügişliri toğısında kandak atamlarılar bar?
|
Vergleich einiger Grundwörter in wichtigen Turksprachen
| Deutsch
|
Alttürkisch
|
Türkisch
|
Aserbaid.
|
Turkmenisch
|
Tatarisch
|
Kasachisch
|
Usbekisch
|
Uigurisch
|
| Mutter |
ana |
anne/ana |
ana |
ene |
ana |
ana |
ona |
ana
|
| Nase |
burun |
burun |
burun |
burun |
boryn |
murın |
burun |
burun
|
| Arm |
qol |
kol |
qol |
qol |
qul |
qol |
qo'l |
kol
|
| Straße |
yol |
yol |
yol |
ýol |
jul |
jol |
yo'l |
yol
|
| fett |
semiz |
semiz |
semiz |
simyz |
semiz |
semiz |
semiz |
semiz
|
| Erde |
topraq |
toprak |
torpaq |
topraq |
tufrak |
topıraq |
tuproq |
tupraq
|
| Blut |
qan |
kan |
qan |
gan |
kan |
qan |
qon |
qan
|
| Asche |
kül |
kül |
kül |
köl |
kül |
kul |
kul |
kül
|
| Wasser |
su |
su |
su |
suw |
syw |
suw |
suv |
su
|
| weiß |
aġ |
ak |
ağ |
ak |
ak |
aq |
oq |
aq
|
| schwarz |
qara |
kara |
qara |
garä |
kara |
qara |
qora |
qara
|
| rot |
qızıl |
kızıl |
qızıl |
qyzyl |
kyzyl |
qızıl |
qizil |
qizil
|
| blau/Himmel |
göy |
gök |
göy |
gök |
kük |
kök |
ko'k |
kök
|
| Tempus/Modus
|
Formel
|
Aserbaidschanisch
|
Türkisch
|
Bedeutung
|
| Infinitiv |
m+V+k/g |
al-maq |
al-mak |
nehmen
|
| Imperativ |
Ø; -ın |
al; al-ın |
al; al-ın |
nimm! nehmt!
|
| Präsens |
V+r |
al-ır-am |
al-ıyor-um |
ich nehme
|
| Futur |
acak |
al-acağ-am |
al-acağ-ım |
ich werde nehmen
|
| Präteritum |
d/t+V |
al-dı-m |
al-dı-m |
ich nahm
|
| Konditional |
sa |
al-sa-m |
al-sa-m |
(wenn) ich nehme
|
| Optativ |
(j)V |
al-maq is-tə-yi-rəm |
al-mak is-ti-yo-rum |
ich möchte nehmen
|
| Necessitiv |
malı |
al-malı-y-am |
al-malı-y-ım |
ich soll nehmen
|
| Part. Präsens |
Vn |
al-an |
al-an |
nehmend
|
| Part. Perfekt |
d V k/g |
al-dığ-ım |
al-dı-ğım |
genommen (habend)
|
| Gerundium |
ip |
al-ıb |
al-ıp |
das Nehmen
|
| Passiv |
i l/n |
al-ın-maq |
al-ın-mak |
genommen werden
|
| Kausativ |
d/t + i + r(t) |
al - dırt - mag |
al-dırt-mak |
veranlasst, zu nehmen
|
Vokale
| Artikulationsort
|
vorn
|
|
hinten
|
|
| Rundung |
ungerundet |
gerundet |
ungerundet |
gerundet
|
| hoch |
i |
ü |
ı |
u
|
| tief |
e |
ö |
a |
o
|
Konsonanten
| Artikulation
|
labial
|
apikal
|
palatal
|
velar
|
glottal
|
| Plosiv stimmlos |
p |
t |
ç [tʃ] |
k |
|
| Plosiv stimmhaft |
b |
d |
c [dʒ] |
g |
|
| Frikativ stimmlos |
f |
s |
ş [ʃ] |
|
|
| Frikativ stimmhaft |
v |
z |
j [ʒ] |
|
|
| Nasal |
m |
n |
|
|
|
| Lateral |
|
l |
|
|
|
| Vibrant |
|
r |
|
|
|
| Gleitlaut |
|
|
y |
|
h
|
